Śledź nas na:



Wartości poznawcze powieści pozytywistycznych - konspekt

Konspekt na temat: Wartości poznawcze powieści pozytywistycznych.

Pozytywizm to okres w literaturze polskiej, uformowany po 1863 r., a zamknięty ok. Roku 1890 wydaniem tomików Kazimierza Tetmajera, należącego do epoki Młodej Polski. Jest to ruch społeczno - ideowy i literacki, który nazwę przyjął od kierunku filozoficznego, którego podstawy sformułował August Conte, w dziele pt: „Kurs filozofii pozytywnej". Powstają wówczas nowe poglądy, na temat otaczającej rzeczywistości i praw nią rządzących. Dominujące hasła to: empiryzm, scjentyzm, ewolucjonizm, utylitaryzm i przede wszystkim praca u podstaw i praca organiczna. Kształci się również realizm, mający ukazać w sposób artystyczny, pełny obraz społeczeństwa rządzonego prawami socjologii i psychologii. Wszystkie te kierunki mają swe odzwierciedlenie w nowelkach i powieściach tejże epoki, lecz w odniesieniu do rzeczywistości, zmiany społeczne i cywilizacyjne wywołane przez te hasła, nie mają cech harmonijnego postępu. Znaleźć w tym można jednak wiele wartości poznawczych, które chciałbym udowodnić na podstawie „Lalki" Bolesława Prusa i „Potopu" Henryka Sienkiewicza, uwzględniając również program pozytywistyczny.

I. Miłość

  • „Lalka" B. Prus

Wokulski zakochuje się i „traci głowę" dla Izabeli Łęckiej, która stworzona jest do tego, aby kokietować mężczyzn. Pan Stanisław robi wszystko, aby tylko być blisko niej i żeby w końcu go pokochała. Niestety jej obojętność na uczucia Wokulskiego doprowadza go w końcu do próby samobójstwa, która się nie udaje.

Prus ukazał tutaj, że miłość była w tamtych czasach pojęciem względnym, nic nie znaczącym. Arystokracja nie zwracała uwagi na ludzkie uczucia, gdyż dla niej liczyły się tylko pieniądze. Panna Izabela nie znała tych uczuć, gdyż wychowała się w sferze arystokracji, która biernie patrzyła na ludzką rzeczywistość.

  • „Potop" H. Sienkiewicz

Andrzej Kmicic zakochuje się w Oleńce Billewiczównej i jest jej wierny do końca swych dni. Chociaż Oleńka wyrzeka się go, gdy zdradza on kraj, Kmicic bez ustanku dąży do tego, by pokazać jej i udowodnić, że to nieprawda. Idąc na wojnę ze Szwedami, myśli o niej i wie, że ją kocha. Kuszony miłosnymi propozycjami panny Bonabohatej - Krasieńskiej stwierdził, że nie ona jest dla niego przeznaczeniem lecz Oleńka. Wytrwał wojnę z tym uczuciem i gdy okazało się, ze Kmicic sumiennie odpokutował za swe występki, Oleńka pokochała go i wzięli ze sobą ślub.

II. OPISY BATALISTYCZNE

  • „Lalka" B. Prus

  • opisy warszawy: park w Łazienkach, Powiśle, Aleje Ujazdowskie, Nowy Świat, Krakowskie Przedmieście, stara mleczarnia, teatr. Prus w tych opisach ukazał to, co znał najlepiej, a mianowicie Warszawę i jej mieszkańców. Pisarz jest tutaj obserwatorem i badaczem sumiennym, który obiektywizuje zjawiska społeczne i psychologiczne oraz przedstawia skomplikowany obraz świata ukazując współczesną rzeczywistość i jej problemy.



Zobacz także